Patiëntvertrouwenspersonen ontvingen vorig jaar 8.670 vragen en 15.485 klachten

Meer gegrond verklaarde klachten vanwege procedurefouten in het kader van dwangaanzegging, diversiteit bij de invulling van de rol van de klachtenfunctionaris binnen ggz-instellingen, cliënten die klagen over een gebrek aan continuïteit in de zorg én dossierinzage die soms moeilijk te realiseren bleek. Dit zijn onderwerpen die de patiëntenvertrouwenspersoon (pvp) in 2018 in de dagelijkse praktijk binnen de ggz tegenkwam. Dat blijkt uit het jaarverslag van de organisatie. 

Cliënten bespraken in 2018 in totaal 24.155 vragen (8.670) en klachten (15.485) met de pvp. Dit zijn alle vragen en klachten waarmee cliënten bij de pvp kwamen op een locatie in de ggz of via telefoon, e-mail of chat aan de helpdesk stelden.

Meer dan de helft van alle vragen en klachten gaat over gedwongen zorg

Ondersteuning door een pvp is het recht van ggz-cliënten die opgenomen zijn in een ggz-instelling waar dwang mag worden toe gepast, ongeacht of zij vrijwillig dan wel onvrijwillig zijn opgenomen. Pvp’en leggen van elke vraag of klacht een dossier aan met daarin het onderwerp van de vraag of klacht. In 2018 kwam iets meer dan de helft van alle vragen en klachten van cliënten die gedwongen zorg ondergingen. Wanneer cliënten klagen over een dwangbehandeling gaat dat meestal over medicatie. De cliënt krijgt dan tegen zijn wil medicatie toegediend. In 2018 waren daarover 1.119 vragen en klachten. Ongeveer een kwart van alle vragen en klachten ging over aspecten van de behandeling. Cliënten ervoeren bijvoorbeeld kwalitatief minder goede zorg en een gebrek aan continuïteit van zorg vanwege de gevolgen van een tekort aan vast personeel.

Opvallende zaken in 2018

De Stichting PVP streeft naar het optimaal ondersteunen van de rechtspositie van cliënten en wil zaken die voor verbetering vatbaar zijn of waar we ons zorgen over maken onder de aandacht brengen. Pvp’en stellen ieder jaar een jaarbericht op voor de instellingen waarin zij werkzaam zijn. In deze jaarberichten melden zij bijzondere ontwikkelingen en opvallende zaken die pvp’en hebben waargenomen binnen de ggz-instellingen en die direct van invloed zijn op de rechtspositie van cliënten.

Toename onzorgvuldige uitvoering procedures rondom dwangzorg

Dwangbehandeling heeft een grote impact op cliënten. De wetgever heeft daarom bepaald dat de cliënt over de beslissing tot toepassing van dwangbehandeling zorgvuldig wordt geïnformeerd, met goed onderbouwde argumenten, en dat er vaste procedures moeten worden gevolgd.

De zorgvuldigheid ten aanzien van de procedurele eisen die de wet stelt aan dwangtoepassingen liet in 2018 in het algemeen te wensen over. Cliënten werden niet altijd op de juiste manier schriftelijk geïnformeerd over opgelegde beperkingen, over besluiten tot dwangbehandeling en over de toepassen van middelen en maatregelen. Pvp’en die cliënten ondersteunden bij hun gang naar de klachtencommissie noteerden dat het niet of onvoldoende informeren over deze beperkingen en dwangtoepassingen leidden tot gegrondverklaringen van de klachten. De Stichting PVP pleit in haar jaarverslag voor blijvende aandacht van scholing van zorgverleners in wet- en regelgeving, met name het juist toepassen van criteria met betrekking tot dwangzorg.

Rol klachtenfunctionaris divers uitgevoerd

De rollen van de klachtenfunctionaris zijn binnen ggz-instellingen divers ingevuld. Bij sommige instellingen heeft de klachtenfunctionaris vooral een procedurele rol, en handelt klachten hoofdzakelijk administratief af. Cliënten krijgen dan een schriftelijke reactie van de klachtenfunctionaris. Cliënten meldden bij de pvp’en dat zij zich door deze werkwijze niet altijd goed gehoord te voelden. Bij andere instellingen heeft de klachtenfunctionaris een veel actievere rol, namelijk die van bemiddelaar tussen cliënt en zorgaanbieder.

De samenwerking tussen pvp en klachtenfunctionaris heeft bij diverse instellingen in 2018 meer gestalte gekregen. Onderling wordt goed over het algemeen goed afgestemd en men weet elkaar te vinden.

Cliënten ervaren een gebrek aan continuïteit in de zorg

In 2018 ging ongeveer een kwart van alle vragen en klachten over aspecten van de behandeling. Dat is geen uitzondering op de vorige jaren. Pvp’en noemden in de jaarberichten opmerkelijk vaak dat cliënten kwalitatief minder goede zorg en een gebrek aan continuïteit van zorg ervoeren en veelvuldig klaagden over de behandeling, begeleiding en zorg vanwege de gevolgen van een tekort aan vast personeel. Zo meldden cliënten dat zij steeds weer een andere behandelaar toegewezen kregen of soms zelfs tijdelijk geen vaste behandelaar hadden.

Daarnaast leidden onvoldoende tijd en aandacht van psychiaters tot klachten. Cliënten klaagden er bijvoorbeeld over dat niet werd overlegd over het behandelplan. Of ze klaagden dat ze niet wisten wie hun behandelaar was, dat behandelafspraken niet nagekomen zijn, dat de behandelend psychiater weinig tijd voor hen had óf dat ze helemaal geen gesprekken met de psychiater hebben gehad. De klachten gingen tevens over een gebrek aan inhoud en niveau van de zorg, omdat tijdelijke psychiaters geen tijd hadden om de cliënt te leren kennen. Hierdoor ervoeren cliënten dat het lastig was om een goede relatie met de hulpverleners op te bouwen.

Beperkte toegang tot dossier

Medewerkers van instellingen bleken niet altijd op de hoogte van de rechten en procedures rond het verstrekken van een kopie dossier of inzage in het dossier. Bij verschillende instellingen gaven cliënten aan dat het lastig was om inzage of een kopie van hun eigen dossier te krijgen. Ondersteuning van de pvp was daarbij nodig. Ook dossierinzage door een pvp voor het kunnen ondersteunen van een cliënt bleek een aantal malen moeilijk te realiseren. Ondanks de schriftelijke toestemming van de cliënt kreeg de pvp dan geen toegang tot het dossier van de cliënt, terwijl deze bevoegdheid van de pvp wettelijk is vastgelegd.

Voorbereiden op de Wvggz doen we samen

Naast het ondersteunen van cliënten stond het jaar 2018 voor de Stichting PVP tevens in het teken van de start op de voorbereiding op de Wet Verplicht ggz, die op 1 januari 2020 van kracht wordt.

De Wvggz beoogt meer maatwerk in verplichte zorg en meer mogelijkheden voor de cliënt om zijn stem te laten horen. Om de cliënt de gelegenheid te bieden zijn voorkeuren en wensen kenbaar te maken krijgt de pvp in de Wvggz nieuwe wettelijke taken. Daarnaast is het nieuw dat de Stichting PVP meer en vaker zal gaan samenwerken met een aantal ketenpartners binnen de gedwongen zorg. In 2018 heeft de Stichting PVP zich intensief beziggehouden met alle veranderingen die de Wvggz met zich mee gaat brengen en heeft daarbij belanghebbenden en experts, mee laten kijken of de juiste keuzes worden gemaakt om de (nieuwe) wettelijk taken zo doeltreffend en doelmatig mogelijk te kunnen gaan uitvoeren.

Stichting PVP

De Stichting PVP ondersteunt cliënten binnen de ggz bij het realiseren van hun rechten en maakt onderdeel uit van de keten van rechtsbescherming bij potentieel gedwongen zorg. Cliënten kunnen bij een patiëntenvertrouwenspersoon (pvp) terecht met klachten en vragen over alles wat samenhangt met opname, verblijf, behandeling en bejegening binnen de ggz-instelling. De pvp is onafhankelijk van de zorgaanbieder en staat aan de kant van de cliënt. Onze ondersteuning bieden wij aan in de instelling, via de Helpdesk-pvp, via een chat en op www.pvp.nl.

Daarnaast leiden wij pvp’en op, geven wij voorlichting over cliëntenrechten, melden en signaleren pvp’en situaties die afbreuk doen aan rechten van cliënten, we leiden pvp’en op, publiceren een PVP-krant en denken mee over juridische ontwikkelingen die de rechtspositie van cliënten binnen de gedwongen zorg raken.

Het jaarverslag over 2018 van de Stichting PVP lezen in een bladerbare digitale (https://onlinetouch.nl/stichtingpvp/pvp-jaarverslag2018-digi) versie en printbare (https://www.pvp.nl/PVPWebsite/media/PVPWebsite/beleid%20en%20jaarverslag/PVP_jaarverslag2018printversie.pdf) versie.

Bron: Persbericht

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief die tweemaal per maand verschijnt dan iets voor jou! Opgeven van je mailadres is voldoende.
Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html)