Nieuwe technieken werpen nieuw licht op ontstaan ziekte van Alzheimer

Het duurt vijf jaar voordat de samengeklonterde eiwitten die verantwoordelijk zijn voor de ziekte van Alzheimer, de zogenoemde aggregaten, in aantal verdubbeld zijn. Dat is, volgens Georg Meisl, chemicus aan de Universiteit van Cambridge, een ’bemoedigend’ cijfer, omdat het aantoont dat neuronen (of zenuwcellen) in staat zijn die aggregaten te bestrijden. ”Misschien als we dat een beetje kunnen verbeteren, kunnen we het begin van de ziekte aanzienlijk uitstellen.”

Meisl en zijn collega’s deden onderzoek naar de clusters van toxische eiwitten, die verantwoordelijk worden geacht voor de cognitieve achteruitgang bij de ziekte van Alzheimer. Die eiwitten bereiken verschillende delen van de hersenen en stapelen zich daar tientallen jaren lang op, zo blijkt uit het artikel over de studie. Het onderzoek is gepubliceerd in Science Advances (https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.abh1448) en is het eerste dat menselijke gegevens gebruikt om de snelheid te kwantificeren van moleculaire processen die tot de neurodegeneratieve ziekte leiden. De resultaten zouden van invloed kunnen zijn op de manier waarop behandelingen worden ontwikkeld. Het weerlegt de theorie dat clusters zich op één plaats vormen en een kettingreactie teweegbrengen in andere gebieden, een patroon dat bij muizen is waargenomen. Zo’n verspreiding kan zich voordoen, maar is volgens de onderzoekers niet de voornaamste factor.

Meisl: ”Twee dingen maakten dit mogelijk. Ten eerste de studie van zeer gedetailleerde gegevens van PET-scans en verschillende verzamelde datasets, en de wiskundige modellen die de laatste tien jaar zijn ontwikkeld.” Om de samenklontering van tau-eiwit te volgen, gebruikten de onderzoekers 400 hersenstalen van mensen met Alzheimer en 100 PET-scans van mensen die leven met de ziekte.

Tau en een ander eiwit, beta-amyloïde, stapelen zich op, waardoor hersencellen afsterven en de hersenen krimpen. Dat veroorzaakt geheugenverlies en een onvermogen om alledaagse taken uit te voeren. De ziekte is een groot probleem voor de volksgezondheid en treft wereldwijd meer dan 40 miljoen mensen.

De ziekte van Alzheimer wordt ingedeeld volgens de “stadia van Braak”. Volgens de onderzoekers duurt het ongeveer 35 jaar om van stadium 3, waarin milde symptomen optreden, te evolueren naar stadium 6, het meest gevorderde stadium. De aggregaten groeien exponentieel, wat verklaart ”waarom het zo lang duurt voordat de ziekte zich ontwikkelt, en waarom mensen de neiging hebben snel slechter te worden”, aldus Meisl.

Het onderzoeksteam wil dezelfde methoden toepassen om traumatisch hersenletsel en frontotemporale dementie te bestuderen, waarbij tau-eiwit ook een rol speelt.

Lees hier het volledige (Engelstalige) artikel (https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.abh1448).

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijffomulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), Opgeven van je mailadres is voldoende.
Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).