Waarom het afschaffen van de separeer zo lastig is...

... en het achterhalen van de cijfers ook.

Ondertussen is dit het vierde deel van onze serie over separeren, ook wel eufemistisch insluiten genoemd. In het eerste artikel (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4204820/nieuws/ondanks_goede_voornemens_bijna_duizend_mensen_per_jaar_in_een_separeercel.html?page=0) werd duidelijk dat, ondanks alle goede voornemens, nog steeds duizend mensen per jaar in een separeercel terechtkomen, in totaal zo’n 3700 keer. Uit de interviews die volgden (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4228426/nieuws/je_hallucinaties_worden_alleen_maar_erger_in_zon_cel.html?page=0), bleken de gevolgen voor betrokkenen traumatisch, of op z’n minst een bijzonder nare herinnering.

Er kwam nog iets anders uit (onder andere) die interviews naar voren: er zijn ggz-instellingen die helemaal niet, of alleen bij hoge uitzondering, iemand insluiten in een separeercel, er zijn ook instellingen waar dat (veel) vaker gebeurd. Let wel: dat zijn indrukken, we hebben geen harde cijfers om welke instellingen het gaat. De vraag is nu tweeërlei: waarom lukt het ondanks alle goede voornemens nog steeds niet het separeren helemaal uit te bannen, en twee, hoe komt het dat dit de ene instelling beter afgaat dan de andere? Spoiler: het antwoord wordt in dit artikel niet gegeven. Wel doen we een oproep.

Een ingewikkelde uitdaging

De Nederlandse ggz zegt desgevraagd het beeld te herkennen “dat verplichte zorg, zoals separeren, nog wel wordt toegepast, ondanks dat ggz-organisaties het juíst heel belangrijk vinden en er ook hard aan werken om het toepassen van verplichte zorg te voorkomen. (…)  “Dat heeft niet te maken met verschillen in beleid, maar vooral met capaciteit van personeel en problematiek van cliënten op een afdeling.” De branchevereniging noemt het daadwerkelijk terugbrengen van verplichte zorg een ingewikkelde uitdaging en ziet dat heel veel professionals en bestuurders zich inzetten op deze ambitie.” Op de vraag waarom het separeren nog steeds niet nul is, ondanks tweemaal een beleidsvoornemen in die richting (voor de laatste keer het Dolhuys Manifest in 2016), blijft de vereniging het antwoord schuldig. Voor de cijfers word ik naar de Inspectie verwezen, daar worden de cijfers bijgehouden.

Dat valt echter tegen. Hoewel de registratie van insluitingen verplicht is, hebben niet alle instellingen die gegevens aangeleverd. Het eerdergenoemde aantal van 3700 insluitingen bij ongeveer 1000 mensen is dan ook een gefundeerde schatting op basis van de cijfers die wél aangeleverd zijn. Hoe die registratie onvolledig kan zijn, terwijl de aanlevering ervan verplicht is, daarvoor heeft de Inspectie geen verklaring. Evenmin als de Nederlandse ggz heeft de Inspectie de indruk dat er een verschil in beleid speelt tussen vaker en minder vaak separerende instellingen.

--------------
Oproep: heb jij als behandelaar op jouw afdeling of binnen jouw instelling te maken met (het voorkomen van) separeren of insluiten? Vind je dat jullie het goed doen, of juist niet? Dan komen we graag met je in contact. Niet voor naming and shaming, maar om te horen waarom het voorkomen van separeren / insluiten blijkbaar zo ingewikkeld is. Je naam hoeft niet gepubliceerd.

--------------

‘Niet in het huidige concept’

Natuurlijk heeft branchevereniging De Nederlandse ggz geen ongelijk als ze spreekt van een ingewikkelde uitdaging. Dat ziet ook ervaringsdeskundige Russel, die in het vorige artikel ook al aan het woord kwam. Hij denkt dat nul separaties niet haalbaar is: “In ieder geval niet in het concept zoals we dat hier hebben. Let wel: je zet psychotische, overprikkelde mensen, manische mensen die anderen overprikkelen, mensen met iets in de persoonlijkheid, depressieve mensen, angstige mensen allemaal op een klein oppervlak bij elkaar, tijdens een grote crisis in hun leven. Dat is vragen om problemen.”
Dat zou pleiten voor een volledig andere opzet van afdelingen, in dit geval specialisatie. “Maar dat neemt andere problemen met zich mee”, ziet ook Russel.

Niet niks gebeurd

Toch is er veel vooruitgang geboekt in de afgelopen decennia, met misschien wel als hoogtepunt de volledige afschaffing van de separeercellen bij het Brabantse GGZ-Breburg, waarbij zelfs een monument is opgericht.
Waarom het in Brabant wel kan en elders niet, hopen we in de komende delen van deze serie te beantwoorden. Daarvoor hebben we echter wel de input van onze lezers nodig. Dus nogmaals: heb jij als behandelaar op jouw afdeling of binnen jouw instelling te maken met (het voorkomen van) separeren of insluiten? Vind je dat jullie het goed doen, of juist niet? Dan komen we graag met je in contact. Niet voor naming and shaming, maar om te horen waarom het voorkomen van separeren / insluiten blijkbaar zo ingewikkeld is.

De andere afleveringen van deze serie vind je hier (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/serie%20separeer)