De jury heeft gekozen: een bloemlezing uit de ggz

De GGZ Totaal van 11 september 2023

Niet eerder is het de jury zó lastig gemaakt om een keus te maken uit de inzendingen voor onze verhalenwedstrijd. Maar liefst 39 inzendingen, vrijwel allemaal van een dusdanig niveau dat ze voor de top-tien in aanmerking kwamen. Daarbij was het opvallend hoe divers de verschillende perspectieven waren: (ex-)cliënten met uiteenlopende problematieken, behandelaars in soorten en maten, naastbetrokkenen, alles zat er tussen. Ook de opvattingen over de ggz liepen uiteen: van bureaucratische onzin tot onvermoede hoop.
Uiteindelijk zijn er 15 verhalen gekozen om in dit magazine te worden gepubliceerd, een deel van de overige 24 zullen we in de komende maanden alsnog publiceren.

De jury en de opdracht

In principe wisselt de jury elk jaar, de praktijk is echter dat een jury nog wel eens een volgend jaar terugkomt. Dat gebeurde ook dit jaar: de drie juryleden zijn dezelfde die ook vorig jaar hun mening mochten geven. Het zijn:
* Daphne Weedage, praktijkgericht onderzoeker, vrijwillig medewerker in de bibliotheek, en voorzitter van de Stichting Zelfbeschadiging.
* Joanne van Rossum, studeerde filosofie en werkt als Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige bij Eleos.
* Johan Atsma, werkte met moeilijk opvoedbare kinderen en was tot voor kort docent op een ROC.

Willem Gotink, als hoofdredacteur van GGZ Totaal, zat de jury voor. Hij had geen stem in de keuze van de prijswinnaars, maar mocht -achteraf- wel extra verhalen aan de shortlist toevoegen.

De opdracht die de jury had, was breed: kies het verhaal wat het meeste aanspreekt, het meeste raakt, het mooiste is, etcetera en kom gezamenlijk tot een eerste, tweede en derde plaats.

De procedure

Met drie mensen 39 verhalen gaan bediscussiëren, dat vraagt om een lang weekend op de hei. Die tijd hadden we niet. Daarom kreeg ieder jurylid de 39 verhalen (zónder de naam van de schrijver!) opgestuurd met het verzoek om, onafhankelijk van elkaar, vier verhalen uit te kiezen. Zo zouden er minimaal vier verhalen overblijven (bij een volledig gelijke keuze) of maximaal twaalf (bij een volledig verschillende keuze).
Dat de kwaliteit van de verhalen niet ver uiteenliep, blijkt uit de keuze: slechts één verhaal werd door twee juryleden gekozen, verder waren alle keuzes verschillend. Er stonden dus elf verhalen op deze ‘shortlist’, waaruit een nummer één, twee en drie moest worden gekozen. Deze ‘shortlist’ is in dit magazine in zijn geheel gepubliceerd, samen met vier andere verhalen die ondergetekende nog extra uitkoos. Overigens is de volgorde, op de nummers één, twee en drie na, volkomen willekeurig.

De keus van de jury

Zo zaten vier mensen in een Zoom-overleg van ruim anderhalf uur te debatteren over de kwaliteit van de verhalen, intenties, originaliteit, herkenbaarheid, schrijfstijl en wat dies meer zij. Het was niet eenvoudig, wat ook zal blijken uit de motivatie voor de keuze van de winnaars. Want de jury is weliswaar in goede harmonie tot overeenstemming gekomen, verschillen van inzicht waren er wel degelijk.

Als het meest intrigerende verhaal koos de jury ‘Herinnerbeleving (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4291761/nieuws/herinnerbeleving.html)’, van Dwaaltjes, een pseudoniem.
Johan: “Het verhaal is goed geschreven, verhelderend en als lezer steek ik er ook wat van op.”
Daphne: “Die wending is mooi, opeens zit je volkomen onverwacht weer in de stoel van de therapeut.”
Ook Joanne was enthousiast over de plotselinge wending. “Daarbij intrigeert het ook wat er nou eigenlijk is gebeurd. Een suïcidepoging? Iets anders. Dat blijft onduidelijk, maar dat maakt het eigenlijk alleen maar sterker.”
Tot stomme verbazing van de jury (zij wisten immers niet wie het verhaal had geschreven), was ook vorig jaar al een verhaal van ’Dwaaltjes’ tot mooiste gekozen.

‘Luchtig en Romig’ (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4291762/nieuws/luchtig_en_romig.html) van Peet Langen kwam op een tweede plaats terecht. Het was Joanne’s favoriet: “Heel verdrietig wat er beschreven wordt, tegelijkertijd is het luchtig, zit het goed in elkaar en is het taaltechnisch creatief.”
Johan vond het verhaal vooral dramatisch: “Dit komt wel binnen.” Hij zag ook een christelijke achtergrond, wat de gebeurtenissen nog gecompliceerder maakt dan ze al zijn. Of misschien juist hanteerbaarder.
Daphne: “Bijzonder, zo’n diametraal verschillende rol op dezelfde afdeling. Een intrigerende titel ook.” Taaltechnisch was ze wat minder enthousiast. “Ik stond geregeld op het verkeerde been.”

Rond het verhaal dat de derde prijs kreeg, ‘De impact van de diagnostische relatie’ (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4291861/nieuws/de_impact_van_de_diagnostische_relatie.html), van Lars Veldmeijer, ontstond een bijzonder gesprek. Los van de beoordeling van het verhaal noemde Johan het gebeuren bizar en alleen al daarom de moeite van het vertellen waard. Daphne, als ervaringsdeskundige, was daarover wat verbaasd: “Ik kom dit zo vaak tegen, dat ik het bijna gewoon ben gaan vinden.”
Joanne, als behandelaar, zag zeker de beperking van dit systematische ‘kort en krachtig zonder gezien te worden’, die bijna ‘rekenkundige bril’, maar neigde zich toch ook te verontschuldigen: “We moeten de schaarse middelen wel zo efficiënt mogelijk inzetten.”
Misschien was het wel deze controverse die dit verhaal op de derde plaats bracht.

De andere 12 verhalen op de shortlist (in willekeurige volgorde gepubliceerd):

* Verdwaald in mezelf (anoniem) (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4292154/nieuws/verdwaald_in_mezelf.html)

* Een onverwachte kater (Florrie van der Kamp) (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4292149/nieuws/een_onverwachte_kater.html)

* De Jongen, de Hoody en de Orthopedagoog-generalist (Maaike ’t Lam) (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4292140/nieuws/de_jongen_de_hoody_en_de_orthopedagoog-generalist.html)

* De prijs van eer (anoniem) (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4292123/nieuws/de_prijs_van_eer.html)

* De geruststelling van de wachtkamer (anoniem) (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4292069/nieuws/de_geruststelling_van_de_wachtkamer.html)

* Van een geïsoleerd leven naar betaald werk (Ingeborg Vriend) (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4292057/nieuws/van_een_geisoleerd_leven_naar_betaald_werk.html)

* Dans in het avondrood (Bert Klopman) (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4292000/nieuws/dans_in_het_avondrood.html)

* Springkussen (anoniem) (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4291986/nieuws/springkussen.html)

* De laatste psychiater (anoniem) (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4291973/nieuws/de_laatste_psychiater.html)

* Een significant verschil (anoniem) (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4291977/nieuws/een_significant_verschil.html)

* Branca (Ed Vreeswijk) (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4291971/nieuws/branca.html)

* Ooit een verzorgde patiënt gezien? (Catharina de Vries) (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4291967/nieuws/ooit_een_verzorgde_patient_gezien.html)

De prijswinnaars van harte gefeliciteerd, deze week krijgen zij hun boekenbon thuisbezorgd. De lezers heel veel plezier gewenst met het lezen van deze bloemlezing uit de ggz.