Miljoenensubsidie voor grensverleggend onderzoek neuropsychiatrie

Het Institute for Chemical Neuroscience krijgt een subsidie van 23,23 miljoen om een ‘hersenatlas’ van psychiatrische symptomen te ontwikkelen. Die moet helpen om diagnose en behandeling van neuropsychiatrische aandoeningen – zoals depressie, dementie en angststoornissen – te verbeteren.

Dat meldt het Nederlands Herseninstituut op haar website (https://herseninstituut.nl/nieuws/miljoenensubsidie-voor-hersenatlas/). Het Institute for Chemical Neuroscience (iCNS) is een consortium van negen universiteiten/umc’s samen met het herseninstituut. De subsidie komt uit het zogenaamde Zwaartekracht-programma dat is bedoeld om multidisciplinair toponderzoek te ondersteunen.

Verkeerde diagnosen
Van veel hersenstoornissen is niet bekend welke moleculaire mechanismen eraan ten grondslag liggen. Het verband tussen veranderingen in het hersenweefsel en de symptomen van patiënten is complex. Het is onbekend welke specifieke cellen, hersennetwerken en moleculaire processen verantwoordelijk zijn voor de psychiatrische symptomen en klachten bij patiënten met een hersenziekte. Sommige symptomen komen bij verschillende aandoeningen voor en het klinische plaatje kan er per patiënt heel anders uitzien. Iemand kan bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer of frontotemporale dementie hebben, maar ook depressieve symptomen ervaren. Dit kan leiden tot verkeerde diagnosen.

Moleculaire atlas
Waarschijnlijk houden psychiatrische symptomen verband met veranderingen die optreden in individuele cellen, en met name tussen de ondersteunende (glia)cellen en zenuwcellen. Er is steeds meer hersenmateriaal beschikbaar van mensen met psychiatrische aandoeningen om dat te onderzoeken. Tegelijkertijd zijn in de scheikunde en de moleculaire biologie allerlei veelbelovende technieken ontstaan, zoals single cell transcriptomics, (chemische) proteomics, geavanceerde microscopie en ‘klikchemie’. Het koppelen van disciplines als neurobiologie, scheikunde, datawetenschap en psychiatrie moet meer duidelijkheid geven over de werking van hersencellen. Zo ontstaat wat iCNS een ‘moleculaire hersenatlas’ noemt. Het uiteindelijke doel is om biomarkers te ontwikkelen voor de diagnose, prognose, en uiteindelijk behandeling van de hersenaandoeningen waar veel mensen aan lijden.

Nederlandse Hersenbank
In tegenstelling tot traditioneel hersenonderzoek beginnen de onderzoekers in iCNS met menselijk hersenmateriaal van de Nederlandse Hersenbank (NHB). Daarnaast zetten ze een biobank op met hersenvloeistof en plasma van levende patiënten met een hersenaandoening. De moleculaire hersenatlas wordt gemaakt met behulp van zogenoemde multi-omics, waarmee in groot detail zestien belangrijke hersengebieden van neuropsychiatrische aandoeningen bestudeerd gaan worden. Met nieuwe computerbenaderingen, zogenaamde machine learning-modellen, willen de onderzoekers de multi-omics data aan de psychiatrische symptomen koppelen van zo’n 3.000 NHB-donoren.

Lees ook andere artikelen over neuropsychologie (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/neuropsychologie)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).