Rekenkamer beoordeelt ggz-beleid Minister als 'matig'

”Het extra geld dat de minister voor Langdurige Zorg en Sport in 2023 beschikbaar stelde voor de ggz-sector is uitgegeven aan extra zorg. Ook krijgen ggz-aanbieders nu een hogere vergoeding voor de behandeling van mensen met complexe problematiek. Het is aannemelijk dat de ggz toegankelijker is geworden voor deze groep cliënten, die gemiddeld het langste moeten wachten op behandeling. Tegelijkertijd maken de contractafspraken tussen ggz-aanbieders en verzekeraars, over bijvoorbeeld omzetplafonds en gemiddelde behandelkosten, het nog steeds financieel onaantrekkelijk om mensen met complexe problematiek te behandelen. De minister probeert ook hier iets aan te doen, maar het is nog onduidelijk wat dit beleid oplevert.”

Dat concludeert de Algemene Rekenkamer, die in een Resultaten verantwoordingsonderzoek 2023 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (https://www.rekenkamer.nl/binaries/rekenkamer/documenten/rapporten/2024/05/15/resultaten-verantwoordingsonderzoek-2023-ministerie-van-volksgezondheid-welzijn-en-sport/XVI+VWS+WR.pdf), waarin ze onderzoek heeft gedaan naar het Jaarverslag 2023 en de bedrijfsvoering van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De Rekenkamer toetste ook in hoeverre het gevoerde beleid van de minister voldoet aan de daaraan te stellen normen op het gebied van de ggz. De Rekenkamer beoordeelt het gevoerde beleid als ’matig’.

Extra geld en andere maatregelen

De minister voor minister voor Langdurige Zorg en Sport (LZS) zette extra geld in om de ggz toegankelijker te maken: In 2023 verhoogde zij het ggz budget met € 30 miljoen tot een totaalbudget van € 4.913 miljoen. In 2024 verhoogde zij het budget nog eens met € 30 miljoen.

Daarnaast deed ze 2 aanpassingen in de financiering van de ggz, waarvan ze verwacht dat ze
bijdragen aan een betere toegankelijkheid voor mensen met complexe of zeer complexe problematiek:
- De Hogekostencompensatie ggz (HKC), een aanpassing in de manier waarop verzekeraars betaald krijgen.
De minister verwacht dat de HKC de toegang tot de ggz verbetert voor mensen met complexe problematiek.. Die toegankelijkheid is volgens de Rekenkamer belangrijk: lang wachten op behandeling kan leiden tot meer klachten voor de wachtende en een groter negatief effect op de maatschappij.
- Met het Zorgprestatiemodel (ZPM), wil de minister het voor ggz aanbieders financieel aantrekkelijker maken om behandelingen voor complexe problematiek aan te bieden. Op deze manier draagt ook het ZPM bij aan de toegankelijkheid van de ggz voor mensen met complexe problematiek, verwacht ze.

Oordeel Rekenkamer

De Rekenkamer concludeert allereerst dat extra geld is uitgegeven en dat er hiermee extra zorg is geleverd. Het is aannemelijk dat dit heeft bijgedragen aan toegankelijkheid van de ggz. Dat is positief.

Ten tweede is het aannemelijk dat de 2 andere maatregelen, HKC en ZPM als aanpassingen in de betaling van zorgverzekeraars en ggz aanbieders, bijdragen aan de toegankelijkheid van de ggz voor cliënten met complexe problematiek. Ook dat vindt de Rekenkamer positief.

Tegelijkertijd ziet de Rekenkamer dat de prikkels tot het beperken van het aanbod van zware zorg nog niet zijn verdwenen. Dit betekent dat er nog steeds een financiële drempel is om de wachttijden aan te pakken voor de mensen met de grootste problemen.

Ten derde, voor zover de ongewenste financiële prikkels voor ggz aanbieders nog niet zijn weggenomen, probeert de minister daar op 2 manieren iets aan te doen: met de verdere ontwikkeling van de zorgvraagtypering, en door alternatieven voor zorginkoop in kaart te brengen. De initiatieven zijn in een pril stadium, waardoor nog niet duidelijk is wat ze gaan opleveren.

Ten vierde: of het de minister lukt om de wachttijden in de ggz terug te dringen, is niet goed na te gaan met cijfers, stelt de Rekenkamer, die ook ziet dat de minister geen inzicht in de wachttijden van mensen met complexe problematiek heeft. Daardoor kan ze haar aanpak niet goed sturen. De Rekenkamer concludeert daarmee dat de wachttijdcijfers beter kunnen. Volgens de Rekenkamer werkt de Minister daaraan.

Gevoerd beleid wordt beoordeeld als matig
De Rekenkamer beoordeelt het gevoerde beleid van de (demissionair) Minister als matig. Daarbij worden drie aanbevelingen voor de demissionair Minister gedaan:

1. Stimuleer dat verzekeraars samenwerken in de zorginkoop voor cliënten met complexe problematiek, zolang er nog ongewenste financiële prikkels zijn in de contractering.

2. Zie erop toe dat de wachttijdcijfers op een eenduidige en betrouwbare manier verzameld en geanalyseerd worden.

3. Zorg voor meer inzicht in de groep mensen met complexe problematiek en hun wachttijden. Bijvoorbeeld op basis van indicatoren voor complexiteit zoals een behoefte aan topklinische ggz of aanwezigheid van een ernstige psychiatrische aandoening.

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).