De vijf geboden

Kortgeleden moest ik Joris (een arts in opleiding) superviseren. Hij gaf beschaamd toe geïrriteerd te zijn geweest tijdens een intake. Hij was uiterlijk en verbaal correct gebleven, maar voelde boosheid omdat de patiënt in zijn ogen ‘lastig’ was. Hij was bang dat de patiënt dit gemerkt had en dat hij daarom ‘niet professioneel’ was geweest. Ik vroeg hem: “Welke van de vijf geboden heeft de patiënt overtreden?”

Hij keek me meewarig aan: “Vijf geboden? Had ik die moeten kennen?” Ik moest beetje lachen en zei: “De vijf geboden heb ik bedacht na 25 jaar ggz. Ik zag tijdens deze jaren dat we als behandelaren weliswaar vaak vriendelijk, behulpzaam en altruïstisch zijn, maar ook regelmatig zijn we boos of onaardig. We doen graag ons best voor patiënten om hun ziekte en lijden te verminderen, maar als dat niet lukt, of als de patiënt niet doet wat wij van ze verwachten, worden we gefrustreerd. Anders gezegd, we willen graag hulpverlenen, maar dan moet de patiënt zich wel aan onuitgesproken spelregels houden. In de loop der jaren is me opgevallen dat het meestal om dezelfde vijf typische momenten gaat waarop die frustratie ontstaat. Als de patiënt zich hier niet aan houdt, dan wordt het lastig en hebben wij minder zin ons best voor hen te doen. Dus eigenlijk moeten zij zich hieraan houden. Daarmee zijn het (impliciete) geboden.

Gebod 1: Gij zult een duidelijke hulpvraag hebben.

We vinden het vaak irritant als een patiënt onduidelijk is. Het kost dan veel tijd en moeite om het concreet te krijgen. Als dokter voelen we ons dan onzeker, omdat we geconfronteerd worden met gebrek aan kennis en of diagnostische vaardigheden.

Gebod 2: Gij zult geïnteresseerd zijn in mijn perspectief en oplossing.

Soms is er een scala aan symptomen en problemen, maar lijkt er een beperkte ontvankelijkheid voor onze diagnose en behandelvoorstellen te zijn. Ook erg irritant als de patiënt niet ziet hoe briljant onze analyses en oplossingen zijn…

Gebod 3: Gij zult de medicatie nemen en de therapie adviezen opvolgen.

Ook zo vervelend: therapieontrouw. Kent u dat? Ze zeggen wel dat ze de medicatie zullen nemen, maar ze doen het niet. Pff… wat heeft het dan voor zin dat ik al deze moeite doe?

Gebod 4: Gij zult beter worden.

Tja, eerlijk gezegd willen wij er graag toe doen, succesvol zijn. Kijk mij eens een goede dokter zijn. Ook vinden we het moeilijk om geconfronteerd te worden met ernstig lijden zonder dat door ons de situatie verbetert. Dan gaan we ons soms net zo wanhopig voelen als de patiënt zelf.

Gebod 5: Gij zult dankbaar zijn.

Natuurlijk willen we graag vol compassie zijn en werkelijk altruïstisch werken. Echter, meestal willen we er stiekem iets voor terugkrijgen, zoals complimenten en waardering, of nog liever: dankbaarheid.

Joris keek mij eerst aan met een blik van ongeloof en ongemak en begon toen hard te

lachen. Ik lachte met hem mee. Toen zei hij: “Ik voel me wel een beetje ‘betrapt’ als je het zo stelt.” Ik stelde hem gerust: “No problem, ik heb dat zelf ook.” Ach ja, dokters, we zijn net mensen…

-----------------------------------------------------------------------------------------

Lees alle verhalen van de shortlist:

Eveline van Eekelen – Volle maan (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4490192/nieuws/volle_maan.html?page=1)

Florrie van der Kamp – Nou gewoon (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4490202/nieuws/nou_gewoon.html?page=1)

Jacqueline Philippo – Vrijheid voor herstel (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4490193/nieuws/vrijheid_voor_herstel.html?page=1)

Johanna - Gevolgen privacy psychiatrische patiënt (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4490196/nieuws/gevolgen_privacy_psychiatrische_patient.html?page=1)

Meike – Navelstreng (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4490198/nieuws/navelstreng.html?page=2)

Nadia Thiel – Geen gehoor (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4490199/nieuws/geen_gehoor.html?page=2)

Renzo Verwer – Ik en de mentale gezondheidszorg (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4490200/nieuws/ik_en_de_mentale_gezondheidszorg.html?page=2)

Rogier Hoenders – De vijf geboden (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4490201/nieuws/de_vijf_geboden.html?page=2)

Suzanne Peek – Mijn licht aan de horizon (https://www.ggztotaal.nl/nw-29166-7-4490203/nieuws/mijn_licht_aan_de_horizon.html?page=3)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).