Absurdistisch drama over identiteitswaan en familiedynamiek (en nog veel meer)

Nietsontziend, maar wel met empathie. Leendert Douma recenseert de film The Last Viking van Anders Jensen.

Het is een beetje als een bandje: om de zoveel tijd komt een groepje acteurs – met als beroemdste Mads Mikkelsen – rondom de Deense scenarist en regisseur Anders Thomas Jensen samen om een film op te nemen. Die raakt meestal aan allerlei genres tegelijk. En steevast worden taboes en hete hangijzers door de absurdistische molen gehaald. In hun zesde film, The Last Viking (Den Sidste Viking), gaat het om mentale gezondheid, identiteit, verwerking, intergenerationeel trauma, wat is ‘normaal’ en wat niet, solidariteit, loyaliteit en broederliefde – en over nog wel wat zaken. Pff, ga er maar aan staan...

Muzikaal hoofdverhaal

Er zit een soort van hoofdverhaal in. Die gaat over de broers Anker (Nikolaj Lie Kaas) en Manfred (Mads Mikkelsen). Anker heeft een bank overvallen en net voordat hij wordt gearresteerd vraagt hij Manfred om de buit te begraven. Na een jarenlange gevangenisstraf komt Anker bij Manfred. Maar die lijdt aan identiteitswaan of DIS. Soms denkt hij dat jij een Viking is. Soms denkt hij dat hij John Lennon is. Als je hem nog Manfred noemt, springt hij uit een raam of uit een rijdende auto. Een psychiater (althans: dat denken we) heeft een briljant plan: in Denemarken en Zweden zijn er vast ook mensen die denken dat ze Paul, George of Ringo zijn. Hoe leuk is het dan niet om The Beatles te herstarten? Ze vinden ene Haban in Zweden die tegelijk Paul en George is (maar soms ook Irom Man, Heinrich Himmler of Björn van ABBA). Dat lijkt soms tot hilarische muzikale absurditeiten. Zo zet het trio in Sgt. Peppers-pakken ineens Chiquititta in.

Middeleeuws Vikingdorp

Maar er komen nog veel meer verhaallijnen bij in deze propvolle film. De broers gaan naar hun ouderlijk huis, waar ergens de buit moet liggen in een horror-achtig bos. Het huis is inmiddels een B&B die wordt gerund door een knotsgek stel. Er verschijnt ook nog een beroepscrimineel waar Anker nog een rekening heeft uitstaan en dan wordt de film even een bloederige thriller. En dan zijn er aan het begin en het einde ook nog animaties over een Middeleeuws Vikingdorp. De koning heeft een zoon met één arm. Hij laat bij de hele bevolking ook een arm afhakken, zodat de zoon zich niet anders hoeft te voelen. Een afwijking is geen afwijking meer als iedereen die heeft. (Hoe deze scene gespiegeld wordt in de slotanimatie ga ik niet verklappen.)

Absurdistische toets

Anders Jensen is een briljant scenarioschrijver, dus alle karakters, plotwendingen en zijverhalen kloppen  met elkaar. De dialogen zijn vaak hilarisch en de groep acteurs spelen de sterren van de hemel. In die zin is The Last Viking een hele fijne film. Het is alleen héél erg veel allemaal. Je moet deze film minstens twee keer hebben gezien om alles te bevatten. En soms zitten de genres elkaar ook in de weg. De stukken over jeugdtrauma en intergenerationeel drama zijn zeker interessant, maar het familiedrama is net te weinig uitgewerkt om het echt invoelbaar te maken.

Anders Jensen vermengt emoties heel bewust met elkaar. Diep menselijk drama brengt hij met een absurdistische toets. “Ik hou ervan wanneer een film niet dicteert hoe je je moet voelen”, vertelt hij in interviews. Mads Mikkelsen kan zich daar helemaal in vinden, zo zei hij op het Festival van Venetië. “In wezen is Anders een heel poëtische ziel – al zal hij dat zelf niet gauw toegeven. Maar als hij – zoals in The Last Viking – een serieus verhaal wil vertellen over familiedynamiek en identiteit, dan verpakt hij dat in gekkigheid. Waarschijnlijk omdat hij het veel te pretentieus vindt om die gewichtige thema’s serieus te behandelen.”

Dat is een vorm waar je aan moet wennen. Ook daarom zou je de film vaker moeten zien. Dan kom je tot de conclusie: The Last Viking is nietsontziend, maar wel met empathie.

Bekijk de trailer van The Last Viking. (https://www.youtube.com/watch?v=teBs_pqaOfA)

-

Lees alle filmrecensies op GGZ Totaal (https://www.ggztotaal.nl/tp-29166-2/filmrecensie)

-----------------------------------------------------------------------------------------

Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief dan iets voor jou! GGZ Totaal verschijnt tweemaal per maand en behandelt onderwerpen over alles wat met de ggz te maken heeft, onafhankelijk en niet vooringenomen.

Abonneren kan direct via het inschrijfformulier (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89775/pagina/abonneren.html), opgeven van je mailadres is voldoende. Of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines (http://www.ggztotaal.nl/pg-29166-7-89779/pagina/e-magazine.html).