De stof anandamide – vaak aangeduid als ‘lichaamseigen marihuana’ – blijkt een rol te spelen bij het laten vervagen van herinneringen aan een angstige gebeurtenis. Dat ontdekte een internationaal team onder leiding van scheikundige Mario van der Stelt van de Universiteit Leiden. De resultaten zijn gepubliceerd in Nature Chemical Biology en bieden aanknopingspunten voor de behandeling van angststoornissen als PTSS.
Marihuana in het brein
Anandamide is een zogeheten endocannabinoïde, een lichaamseigen equivalent van marihuana. Om te rol van anandamide in ons lichaam te onderzoeken, ontwikkelde hoogleraar Moleculaire fysiologie Mario van der Stelt met een internationaal team een stof die de aanmaak van anandamide remt, genaamd LEI-401. Want, zo is de gedachte, als je de productie van anandamide remt, kan je de rol ervan bestuderen.
Van der Stelt: ‘Uit diermodellen bleek dat LEI-401 ervoor zorgde dat angstige herinneringen niet meer werden vergeten,’ zegt Van der Stelt. ‘Daarnaast was het niveau van corticosteroïden verhoogd en was een hersengebied geactiveerd dat verantwoordelijk is voor de coördinatie van de stressreactie. Daaruit kan je afleiden dat anandamide juist zorgt voor angst- en stressvermindering.’
Een nieuwe weg
Het onderzoek van Van der Stelt en eerste auteur Elliot Mock (Leiden) opent de weg voor nieuwe methodes om angststoornissen te behandelen. ‘Het is een aanknopingspunt voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. Doordat we nu hebben aangetoond dat anandamide zorgt voor het vergeten van angsten, kunnen farmaceutische bedrijven zich richten op een nieuw doelwit. En dan kan je eigenlijk twee kanten op: zoeken naar moleculen die de aanmaak van anandamide stimuleren, of juist moleculen die de afbraak ervan verminderen.’
Het driejarige onderzoek is een grote multidisciplinaire en internationale samenwerking, vertelt Van der Stelt. ‘Er hebben biochemici, farmacologen en biologen uit Nederland, Canada en Amerika aan gewerkt, evenals onderzoekers van farmaceut Roche uit Zwitserland. En de zoektocht naar LEI-401 zijn we gestart bij de European Lead Factory (ELF) in Oss.’
Deze organisatie, in 2013 mede-opgericht door Van der Stelts onderzoeksgroep, is erin gespecialiseerd snel honderdduizenden stoffen te screenen. Met een EU-subsidie ging de ELF voor Van der Stelt op zoek naar een zogeheten hit. ‘Eigenlijk waren het 350.000 mini-reacties, steeds met een andere stof,’ zegt Van der Stelt. ‘Robotarmen uit de auto-industrie hielpen ze daarbij. De screening van 350.000 stoffen duurde maar drie dagen, dat is erg indrukwekkend.’
Het onderzoek is mede mogelijk gemaakt door een NWO Vici-beurs die Van der Stelt in 2018 ontving.
Bron: Persbericht Universiteit Leiden
Vind je dit interessant? Misschien is een abonnement op de gratis nieuwsbrief die tweemaal per maand verschijnt dan iets voor jou! Opgeven van je mailadres is voldoende.
Abonneren kan direct via het inschrijffomulier, of kijk eerst naar de artikelen in de vorige magazines
